جراحی مغز در حالت بیداری
جراحی مغز بیدار که به آن کرانیوتومی در بیداری نیز می گویند، نوعی جراحی است که در حالی که شما بیدار و هوشیار هستید بر روی مغز شما انجام می شود. جراحی مغز در حالت بیدار برای درمان برخی از بیماری های مغزی (عصبی)، از جمله برخی از تومورهای مغزی یا تشنج های صرعی استفاده می شود.
اگر تومور یا ناحیهای از مغز که در آن تشنج رخ میدهد (کانون صرع) نزدیک بخشهایی از مغز است که بینایی، حرکت یا گفتار را کنترل میکند، ممکن است لازم باشد در طول جراحی بیدار باشید. متخصص مربوطه در طی جراحی از شما سوالاتی می پرسد و در حین پاسخ دادن شما بر فعالیت مغز شما نظارت می کند.
پاسخ های شما به جراح شما کمک می کند تا مطمئن شود که ناحیه درستی از مغز شما را که نیاز به جراحی دارد عمل می کند. این روش همچنین خطر آسیب به نواحی عملکردی مغز شما را که می تواند بینایی، حرکات یا گفتار شما را تحت تأثیر قرار دهد، کاهش می دهد.
چرا جراحی مغز در حالت بیداری انجام می شود؟
اگر تومور یا بخشی از مغز شما که باعث تشنج می شود نیاز به برداشتن با جراحی داشته باشد، پزشک باید مطمئن باشد که به ناحیه ای از مغز شما که بر زبان، گفتار و مهارت های حرکتی تان تأثیر می گذارد، آسیب نمی رساند.
تعیین دقیق آن نواحی قبل از جراحی دشوار است. جراحی مغز در حالت بیدار به جراح این امکان را می دهد که دقیقاً بداند کدام مناطق مغز شما آن عملکردها را کنترل می کند و از آسیب به آنها اجتناب کند.
خطرات و عوارض این جراحی چیست؟
برخی از خطرات جراحی مغز بیدار عبارتند از: تغییرات در دید شما، تشنج، مشکل در گفتار یا یادگیری، از دست دادن حافظه، اختلال در هماهنگی و تعادل، سکته، تورم مغز یا مایع بیش از حد در مغز، مننژیت، نشت مایع نخاعی که بسیاری از این عوارض مربوط به خود جراحی هم هستند و در صورت جراحی در حالت بیهوشی عمومی هم ممکن است اتفاق افتند و جراحی در حالت بیداری ممکن است برخی از این عوارض را کاهش دهد.
نکات مهم قبل از جراحی در حالت بیداری
پزشکان ابتدا تعیین می کنند که آیا جراحی مغز بیدار انتخاب مناسبی برای شما است یا خیر. پزشکان همچنین آنچه را که میتوانید در طول عمل انتظار داشته باشید و مزایا و خطرات جراحی مغز در حالت بیداری را برای شما توضیح میدهند.
جراحی مغز بیدار مزایای زیادی دارد. افرادی که دارای تومورهای مغزی یا مراکز تشنج (کانون های صرع) در نزدیکی بافت عملکردی مغز هستند، که زمانی تصور می شد شرایط آنها غیرقابل عمل باشد، پزشک شما ممکن است برای کاهش عوارض و خطر آسیب به بافت عملکردی مغز، جراحی مغز را در حالت بیداری در نظر بگیرد.
جراحی مغز در حالت بیداری ممکن است به کاهش اندازه تومورهای مغزی در حال رشد کمک کند و ممکن است باعث افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی شود.
مانند هر عمل جراحی مغز، جراحی مغز در حالت بیداری دارای پتانسیل خطرات و عوارضی است. اینها شامل خونریزی، تورم مغز، عفونت، آسیب مغزی یا مرگ است.
سایر عوارض جراحی ممکن است شامل تشنج، ضعف عضلانی و مشکلات حافظه و تفکر باشد.
قبل از جراحی، جراح مغز و اعصاب یا آسیبشناس گفتار زبان از شما میخواهد که تصاویر و کلمات را روی کارتها یا رایانه شناسایی کنید تا پاسخهای شما در طول جراحی با هم مقایسه شوند.
نکات مهم در حین جراحی در حالت بیداری
ابتدا یک متخصص بیهوشی (متخصص بیهوشی) با تزریق دارو در مناطق خاصی از سر شما، آن را بی حس میکند تا در حین باز کردن جمجمه دردی احساس نکنید.
در طول عمل، پزشکان سر شما را در یک موقعیت ثابت قرار می دهند. مقداری از موهای شما کوتاه خواهد شد. سپس جراح شما بخشی از جمجمه شما را برمی دارد تا به مغز شما برسد.
هنگامی که بخشی از جمجمه شما در ابتدای عمل جراحی برداشته می شود و همچنین هنگامی که پزشکان در پایان جراحی جمجمه را دوباره وصل می کنند، آرام و خواب آلود خواهید بود. در طول جراحی، متخصص بیهوشی شما تجویز داروهای خواب آور را متوقف می کند و به شما اجازه بیدار شدن می دهد.
اگر تومور مغزی یا کانون صرع شما نزدیک به مناطقی از مغز باشد که بینایی، گفتار یا حرکت را کنترل می کند، پزشک متخصص مربوطه، نقشه برداری مغز را انجام می دهد. این به جراح مغز و اعصاب شما نقشه ای از مراکز مغزی می دهد که هر یک از این عملکردها را کنترل می کنند.
جراح مغز و اعصاب شما از این نقشه برای جلوگیری از آسیب رساندن به این مناطق و حفظ این عملکردها استفاده می کند. نقشه برداری مغز، همراه با تصاویر کامپیوتری سه بعدی، به جراح شما این امکان را می دهد که تا حد امکان تومور مغزی یا مرکز صرع شما را با خیال راحت خارج کند و خطر آسیب رساندن به عملکردهای مهم بدن را کاهش دهد.
در طول جراحی، پزشکان و یا آسیب شناس گفتار ممکن است از شما سؤالاتی بپرسد یا از شما بخواهد که تصاویر و کلمات روی کارت یا رایانه ای را که قبل از جراحی دیده اید شناسایی کنید. پزشک ممکن است از شما بخواهد که حرکاتی انجام دهید، تصاویر روی کارت ها را شناسایی کنید، اعداد را بشمارید یا انگشت خود را بالا ببرید. پاسخ های شما به جراح شما کمک می کند تا نواحی عملکردی مغز شما را شناسایی کرده و از آسیب به آن مناطق اجتناب کند.
تیم پزشکی شما همچنین از تصاویر کامپیوتری سه بعدی دقیقی از مغز شما که قبل و در حین جراحی گرفته شده است، از جمله MRI حین عمل و جراحی مغز به کمک کامپیوتر، استفاده می کند تا تا آنجا که ممکن است تومور مغزی یا کانون صرع را جراحی کند.
متخصص پایش عصبی و تیم جراحی شما به دقت بر عملکرد بدن و مغز شما نظارت و پایش می کنند و اگر جراحی بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد، به جراح شما هشدار می دهند.
نکات مهم بعد از جراحی در حالت بیداری
پس از جراحی، جراح شما ممکن است MRI درخواست کند تا اطمینان حاصل شود که برداشتن تومور یا کانون صرع کامل شده است.
احتمالاً پس از جراحی مدتی در بخش مراقبت های ویژه خواهید بود و حدود دو تا سه روز را در بیمارستان سپری خواهید کرد.
به طور کلی ممکن است در عرض شش هفته تا سه ماه به کار و فعالیت های عادی بازگردید. حدود سه ماه پس از جراحی، یک قرار ملاقات بعدی با پزشک خود خواهید داشت.
نتیجه گیری
اگر برای درمان صرع جراحی مغز در حالت بیدار انجام داده اید، به طور کلی باید بعد از جراحی بهبودی در تشنج خود مشاهده کنید. برخی از افراد بدون تشنج میشوند، در حالی که برخی دیگر نسبت به قبل از جراحی تشنج کمتری را تجربه می کنند. گاهی اوقات، برخی افراد تغییری در دفعات تشنج خود ندارند.
همچنین ممکن است همچنان به درمان های دیگری مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی برای کمک به تخریب قسمت های باقی مانده از تومور نیاز داشته باشید.
با پزشکان ما آشنا شوید
دکتر خسرو پارسا
استاد برجسته جراحی اعصاب ایران
دکتر گیو شریفی
جراح مغز و اعصاب
استاد دانشگاه شهید بهشتی
دکتر مسعود شیروانی
جراح مغز و اعصاب
جراحی های قاعده جمجمه
دکتر محمد صمدیان
و استاد دانشگاه شهید بهشتی
استاد دانشگاه شهید بهشتی
دکتر حسن رضا محمدی
جراح مغز و اعصاب
استاد دانشگاه شهید بهشتی
استاد سعید صفایی
فوق تخصص جراحی ستون فقرات
دکتر حسن قندهاری
فوق تخصص سجراحی ستون فقرات
استاد دانشگاه علوم پزشکی ابران بیمارستان شفایحیائیان